Jakie są konsekwencje hałasu środowiskowego oraz jakie działania można podjąć w celu jego kontroli i redukcji?
Hałas w środowisku, zgodnie z dyrektywą 2002/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 czerwca 2002 r. UE, oznacza niepożądane lub szkodliwe dźwięki powodowane przez działalność człowieka na wolnym powietrzu, w tym hałas emitowany przez środki transportu, ruch drogowy, ruch kolejowy, ruch samolotowy oraz hałas pochodzący z obszarów działalności przemysłowej. Dodatkowo, zdefiniowano dwa zagadnienia, tj. "szkodliwe skutki", które oznaczają niekorzystne oddziaływanie na zdrowie ludzkie, oraz "dokuczliwość", która określa stopień uciążliwości hałasu dla społeczności, ustalony na podstawie badań w terenie. Zgodnie z ustawą prawa ochrony środowiska, hałas to dźwięki o częstotliwościach od 16 Hz do 16000 Hz.
Hałas środowiskowy stanowi istotny problem dla zdrowia publicznego i jakości życia. Wpływa nie tylko na komfort codziennego funkcjonowania ludzi, ale także może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, takich jak utrata słuchu, stres czy bezsenność. Ponadto, hałas może mieć negatywne skutki dla środowiska naturalnego, wpływając na zachowania zwierząt, jakość powietrza oraz ekosystemy wodne. Dlatego ważne jest, aby podejmować działania mające na celu kontrolę i redukcję emisji hałasu oraz ochronę ludzi i środowiska przed jego szkodliwymi skutkami. Obejmuje to m.in. stosowanie technologii dźwiękochłonnych, planowanie urbanistyczne uwzględniające ograniczenie hałasu, a także ścisłe przestrzeganie norm i regulacji dotyczących emisji hałasu.
Jak prawo ochrony środowiska definiuje zakład, instalacje i urządzenie?
- Zakład rozumie się przez to jedną lub kilka instalacji wraz z terenem, do którego prowadzący instalacje posiada tytuł prawny oraz znajdującymi się na nim urządzeniami.
- Instalacja rozumie się przez to: stacjonarne urządzenie techniczne, zespół stacjonarnych urządzeń technicznych powiązanych technologicznie, do których tytułem prawnym dysponuje ten sam podmiot i położonych na terenie jednego zakładu oraz budowle niebędące urządzeniami technicznymi ani ich zespołami, których eksploatacja może spowodować emisję.
- Urządzenie rozumie się przez to niestacjonarne urządzenie techniczne, w tym środki transportu.
Jak dzielimy hałas środowiskowy?
Hałas środowiskowy można podzielić ze względu na jego źródło na:
- Hałas przemysłowy: Pochodzi od instalacji, urządzeń i zakładów przemysłowych. Jego źródło zlokalizowane jest zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz zakładu przemysłowego.
- Hałas komunikacyjny: Pochodzi od środków transportu, w tym kolejowego, lotniczego i drogowego.
- Hałas komunalny: Jego źródło pochodzi z budynków użyteczności publicznej, takich jak sklepy, hotele, restauracje, dyskoteki, oraz z lokali mieszkalnych.
Kiedy należy przeprowadzić pomiary hałasu przemysłowego związane z zakładami lub instalacjami przemysłowymi?
Pomiary hałasu przemysłowego z instalacji, urządzeń lub zakładów przemysłowych należy przeprowadzić w następujących sytuacjach:
- Na podstawie decyzji administracyjnej wydanej przez Starostę, czyli pozwolenia na emisję hałasu do środowiska, lub pozwolenia zintegrowanego, dotyczącego takich działań jak wytwarzanie energii i paliw, produkcja i obróbka metali, wydobycie i przetwarzanie surowców mineralnych, gospodarka odpadami, produkcja płyt wiórowych, ubojnie i chów zwierząt itp. (akt prawny).
- Na podstawie ustaleń dotyczących działalności zakładu przemysłowego lub instalacji, np. urządzeń wentylacyjnych, oraz urządzeń niestacjonarnych, np. transportu wewnątrzzakładowego (wózki widłowe, suwnice, sprzęt budowlany itp.), które nie powodują negatywnego oddziaływania na pobliskie obiekty mieszkalne (budynki mieszkalne).
Kiedy należy przeprowadzić pomiary hałasu przemysłowego związane z zakładami lub instalacjami przemysłowymi?
Zakłady które są zobowiązane do przeprowadzenia pomiarów hałasu środowiskowego, określa rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 7 września 2021 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji:
- Okresowe pomiary hałasu w środowisku, który jest wyrażony wskaźnikami hałasu mającymi zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska (LAeqD i LAeqN), prowadzi się dla zakładu, na terenie którego są eksploatowane instalacje lub urządzenia emitujące hałas, dla którego zostały wydane pozwolenie na emitowanie hałasu do środowiska lub decyzja o dopuszczalnym poziomie hałasu.
- Okresowe pomiary hałasu w środowisku, który jest wyrażony wskaźnikami hałasu mającymi zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska (LAeqD i LAeqN), prowadzi się dla instalacji, dla której zostało wydane pozwolenie zintegrowane.
- Okresowe pomiary hałasu w środowisku, prowadzi się raz na 2 lata, z uwzględnieniem specyfiki pracy źródeł hałasu. W przypadku źródeł hałasu pracujących sezonowo pomiary hałasu przeprowadza się w tym okresie.
Jakie są poziomy dopuszczalne hałasu środowiskowego?
Minister Środowiska w rozporządzeniu z dnia 14 czerwca 2007 r. określił dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku (Dz. U. 2014 poz. 112):
Jakie kary grożą za przekroczenie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku?
Corocznie Minister Klimatu i Środowiska publikuje obwieszczenie w sprawie wysokości stawek kar za przekroczenie dopuszczalnego poziomu hałasu. Dla przykładu przedstawiamy kary obowiązujące w 2023 r.
Jakie kroki należy podjąć w celu sprawnego przeprowadzenia pomiaru hałasu pochodzącego od zakładów przemysłowych?
W celu sprawnego przeprowadzenia pomiaru hałasu pochodzącego od instalacji, urządzeń i zakładów przemysłowych należy:
- określić źródła hałasu zlokalizowane na terenie zakładu oraz czas pracy tych źródeł w trakcie całej doby i poszczególnych dni w tygodniu (maszyny, urządzenia oraz instalacje w szczególności wentylacyjne, które przeważnie są źródłami hałasu środowiskowego),
- określić punkty pomiarowe na mapie geodezyjnej z rzutem zakładu oraz najbliższych obiektów narażonych na oddziaływanie hałasu środowiskowego, polecamy ogólnodostępną stronę (Geoportal), za pomocą której można wyszukać informacje przestrzenne dla obiektów w całej Polsce,
- uzgodnić z właścicielem posesji (obiektu) narażonego na hałas pochodzący od zakładu, możliwość wejścia na posesję i wykonania pomiaru hałasu w porze dziennej (6:00 ÷ 22:00) oraz porze nocnej (22:00 ÷ 6:00),
- ustalić w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego dostępnym w Urzędzie Gminy lub Miasta rodzaj zabudowy dla lokalizacji w której zlokalizowany jest zakład i obiekty narażone na hałas.
Jakie urządzenia i metody są wykorzystywane podczas pomiarów hałasu środowiskowego, a także jak zapewniana jest pewność poprawności wyników pomiarów?
Pomiar hałasu wykonujemy na podstawie Certyfikatu Akredytacji wydanego przez Polskie Centrum Akredytacji o numerze AB 1695. Badania hałasu na stanowiskach pracy realizujemy zgodnie z metodologią określoną w załączniku nr 7 do Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 7.09.2021 (tj. Dz.U. 2021, poz. 1710, Dz.U. 2022 poz. 614), z wyłączeniem punktu F i E.II.1.
Do pomiaru hałasu środowiskowego ogólnego używamy miernika poziomu dźwięku klasy 1 wg normy IEC 61672:2002, stację meteorologiczną do pomiaru warunków środowiskowych oraz kalibrator akustyczny, którego sprawdzamy miernik poziomu dźwięku przed rozpoczęciem i po zakończeniu każdego pomiaru. Takie sprawdzenie daje pewność, że wynik pomiaru jest prawidłowy i nie ma konieczności jego powtarzania.
Jakie działania może podjąć przedsiębiorca w przypadku występowania przekroczeń hałasu z zakładu produkcyjnego na sąsiednie budynki mieszkalne?
Jeśli występują przekroczenia hałasu pochodzącego od zakładu produkcyjnego na sąsiednie budynki mieszkalne, przedsiębiorca może podjąć następujące działania:
- Identyfikacja źródeł hałasu: Przedsiębiorca powinien dokładnie zbadać i zidentyfikować źródła hałasu w swoim zakładzie produkcyjnym, aby zrozumieć, skąd pochodzą przekroczenia.
- Ocena przekroczeń: Przeprowadzenie pomiarów hałasu, aby ocenić zakres i częstotliwość przekroczeń hałasu na sąsiednich budynkach mieszkalnych.
- Implementacja środków ograniczających hałas: Przedsiębiorca powinien rozważyć zastosowanie różnych środków zaradczych, takich jak izolacja akustyczna, ekranowanie, stosowanie cichszych urządzeń czy też zmiana procesów produkcyjnych, aby zminimalizować hałas emitowany przez zakład.
- Konsultacje z ekspertami: W razie potrzeby przedsiębiorca może skonsultować się z ekspertami ds. hałasu, aby uzyskać fachową ocenę problemu i wskazówki dotyczące skutecznych działań naprawczych.
- Komunikacja z mieszkańcami: Ważne jest utrzymanie otwartej komunikacji z mieszkańcami dotkniętymi problemem przekroczeń hałasu, informowanie ich o podjętych działaniach oraz zapewnienie wsparcia i rozwiązania problemu.
- Monitorowanie i raportowanie: Przedsiębiorca powinien systematycznie monitorować poziomy hałasu oraz skuteczność podjętych działań, a także regularnie raportować wyniki organom odpowiedzialnym za ochronę środowiska.
- Działania naprawcze: W przypadku utrzymujących się przekroczeń hałasu, przedsiębiorca powinien szybko reagować, wprowadzając dodatkowe środki ograniczające hałas oraz podejmując inne działania naprawcze, aby zapewnić zgodność z normami i minimalizować negatywny wpływ na otoczenie mieszkalne.