
Jakie są konsekwencje hałasu środowiskowego oraz jakie działania można podjąć w celu jego kontroli i redukcji?
Hałas w środowisku, zgodnie z dyrektywą 2002/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 czerwca 2002 r., oznacza niepożądane lub szkodliwe dźwięki powodowane przez działalność człowieka na wolnym powietrzu. Przykładami są hałas emitowany przez środki transportu, ruch drogowy, kolejowy, samolotowy oraz działalność przemysłową. Dyrektywa definiuje również pojęcia: "szkodliwe skutki" jako niekorzystne oddziaływanie na zdrowie ludzkie oraz "dokuczliwość", która odnosi się do stopnia uciążliwości hałasu, ustalanego na podstawie badań terenowych. W polskim prawie hałas definiuje ustawa Prawo ochrony środowiska, określając zakres częstotliwości od 16 Hz do 16 000 Hz.
Hałas środowiskowy jest poważnym problemem zdrowotnym i społecznym, wpływając nie tylko na jakość życia, ale również powodując zagrożenia zdrowotne, takie jak utrata słuchu, nadciśnienie tętnicze, stres czy zaburzenia snu. Negatywnie wpływa również na środowisko, zakłócając ekosystemy oraz zachowania zwierząt.
Jak prawo ochrony środowiska definiuje zakład, instalacje i urządzenie?
- Zakład rozumie się przez to jedną lub kilka instalacji wraz z terenem, do którego prowadzący instalacje posiada tytuł prawny oraz znajdującymi się na nim urządzeniami.
- Instalacja rozumie się przez to: stacjonarne urządzenie techniczne, zespół stacjonarnych urządzeń technicznych powiązanych technologicznie, do których tytułem prawnym dysponuje ten sam podmiot i położonych na terenie jednego zakładu oraz budowle niebędące urządzeniami technicznymi ani ich zespołami, których eksploatacja może spowodować emisję.
- Urządzenie rozumie się przez to niestacjonarne urządzenie techniczne, w tym środki transportu.
Jak dzielimy hałas środowiskowy?
Hałas środowiskowy można podzielić ze względu na jego źródło na:
- Hałas przemysłowy: pochodzi od instalacji, urządzeń i zakładów przemysłowych. Jego źródło zlokalizowane jest zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz zakładu przemysłowego.
- Hałas komunikacyjny: pochodzi od środków transportu, w tym kolejowego, lotniczego i drogowego.
- Hałas komunalny: jego źródło pochodzi z budynków użyteczności publicznej, takich jak sklepy, hotele, restauracje, dyskoteki oraz z lokali mieszkalnych.
Kiedy należy przeprowadzić pomiary hałasu przemysłowego związane z zakładami lub instalacjami przemysłowymi?
Pomiary hałasu przemysłowego z instalacji, urządzeń lub zakładów przemysłowych należy przeprowadzić w następujących sytuacjach:
- na podstawie decyzji administracyjnej wydanej przez Starostę, czyli pozwolenia na emisję hałasu do środowiska, lub pozwolenia zintegrowanego, dotyczącego takich działań jak wytwarzanie energii i paliw, produkcja i obróbka metali, wydobycie i przetwarzanie surowców mineralnych, gospodarka odpadami, produkcja płyt wiórowych, ubojnie i chów zwierząt itp. (akt prawny),
- na podstawie ustaleń dotyczących działalności zakładu przemysłowego lub instalacji, np. urządzeń wentylacyjnych, oraz urządzeń niestacjonarnych, np. transportu wewnątrzzakładowego (wózki widłowe, suwnice, sprzęt budowlany itp.), które nie powodują negatywnego oddziaływania na pobliskie obiekty mieszkalne (budynki mieszkalne).
Kiedy należy przeprowadzić pomiary hałasu przemysłowego związane z zakładami lub instalacjami przemysłowymi?
Zakłady które są zobowiązane do przeprowadzenia pomiarów hałasu środowiskowego, określa rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 7 września 2021 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji (Dz.U. 2023 poz. 1706):
- Okresowe pomiary hałasu w środowisku, który jest wyrażony wskaźnikami hałasu mającymi zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska (LAeqD i LAeqN), prowadzi się dla zakładu, na terenie którego są eksploatowane instalacje lub urządzenia emitujące hałas, dla którego zostały wydane pozwolenie na emitowanie hałasu do środowiska lub decyzja o dopuszczalnym poziomie hałasu.
- Okresowe pomiary hałasu w środowisku, który jest wyrażony wskaźnikami hałasu mającymi zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska (LAeqD i LAeqN), prowadzi się dla instalacji, dla której zostało wydane pozwolenie zintegrowane.
- Okresowe pomiary hałasu w środowisku, prowadzi się raz na 2 lata, z uwzględnieniem specyfiki pracy źródeł hałasu. W przypadku źródeł hałasu pracujących sezonowo pomiary hałasu przeprowadza się w tym okresie.
Jakie są poziomy dopuszczalne hałasu środowiskowego?
Minister Środowiska w rozporządzeniu z dnia 14 czerwca 2007 r. określił dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku (Dz. U. 2014 poz. 112):

Normy hałasu w środowisku są kluczowym elementem ochrony zdrowia i komfortu mieszkańców. Określają one dopuszczalne poziomy dźwięku w decybelach (dB) dla różnych rodzajów terenów, zarówno w ciągu dnia, jak i w nocy. Dla stref ochronnych, takich jak uzdrowiska czy szpitale poza miastem, granica wynosi 45 dB w dzień i jedynie 40 dB w nocy, co podkreśla znaczenie ciszy w tych miejscach.
Zabudowy jednorodzinne czy domy opieki społecznej mają limit 50 dB w dzień i 40 dB w nocy, co zapewnia mieszkańcom spokojne warunki życia. W terenach bardziej zaludnionych, jak zabudowa wielorodzinna, rekreacyjna czy mieszkalno-usługowa, normy są wyższe – odpowiednio 55 dB w dzień i 45 dB w nocy, co uwzględnia większą aktywność w tych miejscach.
Najwyższe dopuszczalne wartości obowiązują w śródmieściach dużych miast (powyżej 100 tys. mieszkańców) – tutaj akceptowalne jest 55 dB w dzień i 45 dB w nocy. Ochrona przed hałasem wymaga precyzyjnych pomiarów i zastosowania odpowiednich technologii, by zachować zgodność z normami i chronić mieszkańców przed negatywnymi skutkami nadmiernego hałasu. Zadbajmy o ciszę tam, gdzie jest najpotrzebniejsza!
Jakie kary grożą za przekroczenie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku?
Corocznie Minister Klimatu i Środowiska publikuje obwieszczenie określające wysokość stawek kar za przekroczenie dopuszczalnych poziomów hałasu. Stawki te są zróżnicowane w zależności od pory dnia i skali przekroczenia norm. Dla roku 2025 obowiązują następujące wartości:
- przekroczenie od 1 do 5 dB: 16,71 zł za każdy dB w dzień i 20,90 zł w nocy,
- przekroczenie powyżej 5 do 10 dB: 29,22 zł za każdy dB w dzień i 35,51 zł w nocy,
- przekroczenie powyżej 10 do 15 dB: 41,80 zł za każdy dB w dzień i 50,16 zł w nocy,
- przekroczenie powyżej 15 dB: 62,67 zł za każdy dB w dzień i 75,28 zł w nocy.
Kary te są naliczane proporcjonalnie do stopnia przekroczenia norm, co oznacza, że większe naruszenia generują znacznie wyższe koszty. Warto pamiętać, że przepisy te mają na celu ochronę mieszkańców i środowiska przed uciążliwościami akustycznymi. Zgodność z normami hałasu jest szczególnie ważna w obszarach mieszkalnych, rekreacyjnych oraz w miejscach o szczególnym znaczeniu, takich jak uzdrowiska czy tereny szpitali.
Jakie kroki należy podjąć w celu sprawnego przeprowadzenia pomiaru hałasu pochodzącego od zakładów przemysłowych?
W celu sprawnego przeprowadzenia pomiaru hałasu pochodzącego od instalacji, urządzeń i zakładów przemysłowych należy:
- określić źródła hałasu zlokalizowane na terenie zakładu oraz czas pracy tych źródeł w trakcie całej doby i poszczególnych dni w tygodniu (maszyny, urządzenia oraz instalacje w szczególności wentylacyjne, które przeważnie są źródłami hałasu środowiskowego),
- określić punkty pomiarowe na mapie geodezyjnej z rzutem zakładu oraz najbliższych obiektów narażonych na oddziaływanie hałasu środowiskowego, polecamy ogólnodostępną stronę (Geoportal), za pomocą której można wyszukać informacje przestrzenne dla obiektów w całej Polsce,
- uzgodnić z właścicielem posesji (obiektu) narażonego na hałas pochodzący od zakładu, możliwość wejścia na posesję i wykonania pomiaru hałasu w porze dziennej (6:00 ÷ 22:00) oraz porze nocnej (22:00 ÷ 6:00),
- ustalić w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego dostępnym w Urzędzie Gminy lub Miasta rodzaj zabudowy dla lokalizacji w której zlokalizowany jest zakład i obiekty narażone na hałas.
Jakie urządzenia i metody są wykorzystywane podczas pomiarów hałasu środowiskowego, a także jak zapewniana jest pewność poprawności wyników pomiarów?
Pomiar hałasu wykonujemy na podstawie Certyfikatu Akredytacji wydanego przez Polskie Centrum Akredytacji o numerze AB 1695. Badania hałasu na stanowiskach pracy realizujemy zgodnie z metodologią określoną w załączniku nr 7 do Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 7.09.2021 (tj. Dz.U. 2023 poz. 1706), z wyłączeniem punktu F i E.II.1.
Do pomiaru hałasu środowiskowego ogólnego używamy miernika poziomu dźwięku klasy 1 wg normy IEC 61672:2002, stację meteorologiczną do pomiaru warunków środowiskowych oraz kalibrator akustyczny, którego sprawdzamy miernik poziomu dźwięku przed rozpoczęciem i po zakończeniu każdego pomiaru. Takie sprawdzenie daje pewność, że wynik pomiaru jest prawidłowy i nie ma konieczności jego powtarzania.

Jakie działania może podjąć przedsiębiorca w przypadku występowania przekroczeń hałasu z zakładu produkcyjnego na sąsiednie budynki mieszkalne?
W przypadku stwierdzenia przekroczeń norm hałasu pochodzącego z zakładu produkcyjnego, przedsiębiorca może podjąć następujące kroki, uwzględniając aspekt pomiaru hałasu oraz dostosowania do norm środowiskowych:
-
Identyfikacja źródeł hałasu - dokładna analiza procesów produkcyjnych i urządzeń w celu ustalenia, które z nich generują nadmierny hałas. Można zastosować zaawansowane technologie, takie jak mapy akustyczne, do precyzyjnej lokalizacji źródeł problemu.
-
Pomiar hałasu i ocena przekroczeń norm - przedsiębiorca powinien zlecić wykonanie profesjonalnych pomiarów hałasu przez certyfikowane laboratorium akustyczne. Pomiar powinien obejmować poziom hałasu w decybelach (LAeq) w porze dziennej i nocnej, zgodnie z obowiązującymi normami. Wyniki powinny być porównane z normami określonymi dla terenów mieszkalnych, np. 50 dB w dzień i 40 dB w nocy dla zabudowy jednorodzinnej.
-
Implementacja środków ograniczających hałas:
- techniczne - zastosowanie tłumików akustycznych, ekranów dźwiękochłonnych, izolacji akustycznej na maszynach i urządzeniach,
- organizacyjne - zmiana godzin pracy najbardziej hałaśliwych procesów na pory dzienne lub ograniczenie intensywności pracy urządzeń,
- modernizacja technologii - wymiana hałaśliwych urządzeń na nowocześniejsze, generujące niższe poziomy hałasu.
-
Konsultacje z ekspertami akustycznymi - skorzystanie z usług specjalistów ds. akustyki, którzy mogą doradzić najlepsze rozwiązania technologiczne i organizacyjne. Eksperci mogą także pomóc w zaprojektowaniu odpowiednich systemów tłumienia hałasu.
-
Dostosowanie procesów produkcyjnych do norm - wprowadzenie zmian w procesach technologicznych w celu zmniejszenia emisji hałasu. Może to obejmować zastosowanie cichszych metod produkcji lub reorganizację przestrzeni zakładu w sposób minimalizujący przenikanie hałasu na zewnątrz.
-
Komunikacja z mieszkańcami - regularne informowanie mieszkańców o podejmowanych działaniach. Warto zorganizować spotkania informacyjne lub dystrybuować materiały wyjaśniające, jak przedsiębiorstwo dąży do eliminacji problemu hałasu.
-
Monitorowanie hałasu i raportowanie - systematyczne prowadzenie pomiarów hałasu w obszarze oddziaływania zakładu, w celu oceny skuteczności wdrożonych działań. Przedsiębiorca powinien raportować wyniki zarówno mieszkańcom, jak i organom ochrony środowiska.
-
Wdrażanie dodatkowych działań naprawczych - w przypadku utrzymujących się przekroczeń norm hałasu, należy zainwestować w kolejne środki, takie jak zwiększenie izolacji akustycznej czy zmiana układu technologicznego zakładu.
Pomiar hałasu i zgodność z normami są kluczowe w procesie ograniczania wpływu zakładu na otoczenie. Regularne analizy akustyczne oraz dostosowanie działalności do obowiązujących przepisów nie tylko pozwalają uniknąć kar finansowych, ale także budują zaufanie w relacjach z sąsiadami oraz organami nadzorującymi.
Zobacz naszą kompleksową ofertę pomiarów i badań środowiskowych:
- Pomiar hałasu: sprawdź, jak precyzyjnie kontrolujemy poziom hałasu na stanowiskach pracy, zapewniając zgodność z normami.
- Dobór ochron słuchu: odkryj, jak dopasowujemy środki ochrony indywidualnej, aby skutecznie chronić słuch Twoich pracowników.
- Pomiar drgań miejscowych: dowiedz się, jak badamy wpływ drgań na kończyny górne, zapewniając bezpieczeństwo pracy.
- Pomiar drgań ogólnych: sprawdź nasze usługi w zakresie analizy wibracji oddziałujących na całe ciało.
- Pomiar mikroklimatu zimnego: zobacz, jak oceniamy warunki pracy w niskich temperaturach.
- Pomiar mikroklimatu umiarkowanego: dowiedz się, jak badamy środowisko pracy w umiarkowanych temperaturach.
- Pomiar mikroklimatu gorącego: odkryj, jak analizujemy wpływ wysokich temperatur na zdrowie pracowników.
- Pomiar natężenia oświetlenia: sprawdź, czy stanowiska pracy spełniają wymogi dotyczące odpowiedniego oświetlenia.
- Pomiar tlenku węgla: zapewnij bezpieczeństwo, badając poziom CO w miejscu pracy.
- Pomiar zapylenia: dowiedz się, jak kontrolujemy poziom pyłów w powietrzu, by chronić zdrowie.
- Pomiar dymów spawalniczych: poznaj nasze metody analizy szkodliwych substancji w dymach spawalniczych.
- Pomiar spalin silnika diesla: sprawdź, jak badamy emisję spalin w miejscach pracy.
- Pomiar substancji reprotoksycznych: odkryj, jak mierzymy obecność substancji wpływających na zdrowie reprodukcyjne.
Zapewniamy profesjonalne pomiary i fachowe doradztwo w każdej z wymienionych dziedzin!