Instrukcja Bezpiecznego Wykonywania Robót - IBWR

IBWR, czyli Instrukcja Bezpiecznego Wykonywania Robót, jest niezbędnym dokumentem na każdym placu budowy, którego celem jest zapewnienie bezpieczeństwa pracownikom oraz zgodność z przepisami prawa. Poniżej znajdziesz szczegółowe informacje o tym, kiedy i dlaczego należy sporządzać IBWR, jakie są jej kluczowe elementy oraz konsekwencje zaniedbania tego obowiązku.

Kiedy sporządzamy IBWR?

Obowiązek opracowania Instrukcji Bezpiecznego Wykonywania Robót wynika z §2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas prowadzenia robót budowlanych. Przed przystąpieniem do realizacji robót budowlanych podwykonawca jest zobowiązany:

• sporządzić IBWR,
• zapoznać pracowników z jej treścią w zakresie wykonywanych przez nich zadań.

Po co jest IBWR?

Instrukcja ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa na budowie. Jej główne cele to:

• zapobieganie zagrożeniom związanym z realizacją prac budowlanych,
• wskazanie procedur postępowania w przypadku wystąpienia zagrożeń, zgodnie z art. 21a ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane, IBWR stanowi uszczegółowienie Planu BIOZ i pozwala dopasować jego wytyczne do specyfiki prowadzonych robót.

Praktyka a teoria

Z naszych wieloletnich doświadczeń wynika, że na wielu budowach IBWR:

• w ogóle nie jest sporządzana.
• jeśli już istnieje, to nie odzwierciedla rzeczywistości, a jej treść jest znana jedynie autorowi dokumentu.

W sytuacji poważnego wypadku na budowie inspektor Państwowej Inspekcji Pracy sprawdza, czy IBWR została sporządzona, czy odzwierciedlała rzeczywiste warunki oraz czy była realizowana. W przypadku zaniedbania obowiązków odpowiedzialność ponoszą kierownik budowy/robót, pracodawca lub osoba kierująca pracownikami (np. mistrz, brygadzista).

Konsekwencje niedopełnienia obowiązku

Nieprzestrzeganie przepisów dotyczących sporządzania i realizacji IBWR skutkuje poważnymi konsekwencjami prawnymi, w tym:

• odpowiedzialność karna (art. 220 §1 Kodeksu karnego) - kara pozbawienia wolności do 3 lat za narażenie pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu,
• odpowiedzialność administracyjna (art. 283 Kodeksu pracy) - grzywna od 1 000 zł do 30 000 zł za nieprzestrzeganie przepisów BHP.

Kto sporządza IBWR?

Odpowiedzialność za przygotowanie IBWR spoczywa na wykonawcy, najczęściej reprezentowanym przez kierownika robót lub pracodawcę. Można jednak powierzyć to zadanie osobie z odpowiednimi kwalifikacjami i doświadczeniem. Kluczowe jest, aby dokument był zgodny z rzeczywistością i możliwy do wdrożenia.

Zasady sporządzania IBWR

Instrukcję należy opracować przed rozpoczęciem robót budowlanych, uwzględniając:

1. Specyfikę obiektu budowlanego i warunki prowadzenia prac.
2. Zakres oraz rodzaj wykonywanych robót.
3. Oceny ryzyka zawodowego dla każdego etapu realizacji zadań.

Pamiętaj: podpisując się na dokumencie, bierzesz za niego pełną odpowiedzialność, a jego niewdrożenie w praktyce może skutkować poważnymi konsekwencjami.

Co powinna zawierać IBWR?

Poprawnie sporządzona instrukcja powinna obejmować:

1. Informacje o inwestycji: nazwa projektu, wykonawca i generalny wykonawca, okres oraz miejsce realizacji robót.
2. Zakres wykonywanych prac: kolejność działań, wpływ warunków atmosferycznych na bezpieczeństwo.
3. Dane dotyczące pracowników: zakres obowiązków i odpowiedzialności, wymagania kwalifikacyjne, liczba zatrudnionych osób.
4. Sprzęt i narzędzia: rodzaj, przeznaczenie oraz wymagania formalne.
5. Substancje i materiały niebezpieczne: opis metod ich bezpiecznego użycia.

Podsumowanie

Sporządzenie IBWR to nie tylko obowiązek prawny, ale przede wszystkim fundament bezpieczeństwa na budowie. Poprawnie przygotowany dokument:

• chroni życie i zdrowie pracowników,
• minimalizuje ryzyko wypadków,
• umożliwia realizację robót w sposób zgodny z przepisami.