Pomiar mi­kro­kli­ma­tu zim­nego

Czym charakteryzuje się mikroklimat zimny na stanowiskach pracy?

Pomiar mikroklimatu zimnego odnosi się do warunków termicznych w środowisku, gdzie temperatura powietrza spada poniżej 10°C, a prędkość ruchu powietrza przekracza 0,1 m/s, przy wilgotności względnej powyżej 5%. Badanie mikroklimatu zimnego ma kluczowe znaczenie dla oceny wpływu takich warunków na zdrowie i bezpieczeństwo pracowników.

Zgodnie z przepisami, pracodawca jest zobowiązany do przeprowadzenia dokładnego badania mikroklimatu zimnego, w tym oceny obciążenia organizmu w środowiskach o niskiej temperaturze. W tym celu stosuje się dwa podstawowe wskaźniki: IREQ oraz twc (°C), zgodnie z normą PN-EN ISO 11079:2008+Ap1:2013–10.

Wskaźnik IREQ (ang. Insulation Required) pozwala określić minimalną wymaganą izolację cieplną odzieży ochronnej w celu zapobieżenia wychłodzeniu organizmu. Parametry te zależą od takich czynników, jak temperatura otoczenia, prędkość ruchu powietrza, tempo metabolizmu oraz właściwości termiczne i przepuszczalność odzieży. Wartość IREQmin (Km2/W) jest szczególnie przydatna w kontekście pomiaru mikroklimatu zimnego, ponieważ umożliwia ocenę dopuszczalnych warunków pracy.

Wskaźnik twc (°C), z kolei, jest stosowany w celu określenia maksymalnego czasu ekspozycji na zimne środowisko, co jest kluczowe w ramach badania mikroklimatu zimnego. Regularne monitorowanie tych parametrów pozwala na skuteczne zarządzanie ryzykiem i ochronę pracowników przed skutkami działania niskiej temperatury.

Ja­ki jest wpływ mi­kro­kli­ma­tu zim­ne­go na stanowisku pracy na na­sze zdro­wie?

Człowiek jako organizm homeotermiczny dąży do utrzymania stałej temperatury wewnętrznej w zakresie 37°C ±0,3 K. Dynamiczne reakcje organizmu wynikają zarówno z wewnętrznych zakłóceń (np. wysiłek fizyczny, ciężka praca), jak i zewnętrznych czynników, takich jak przebywanie w zimnym środowisku czy zmiana odzieży. Priorytetem termoregulacji jest ochrona kluczowych obszarów ciała, takich jak głowa i klatka piersiowa, gdzie znajdują się najważniejsze narządy: mózg, serce i płuca.

Badanie mikroklimatu zimnego jest istotne w ocenie wpływu zimnego środowiska na zdrowie i bezpieczeństwo pracowników. Ekspozycja na mikroklimat zimny może prowadzić do wyziębienia całego ciała, co w skrajnych przypadkach powoduje hipotermię, czyli obniżenie temperatury wewnętrznej organizmu. Jednocześnie części ciała nieosłonięte odzieżą mogą być narażone na odmrożenia skóry. Pomiar mikroklimatu zimnego pozwala na określenie parametrów takich jak temperatura, wilgotność i prędkość ruchu powietrza, które mogą wpływać na termoregulację organizmu.

Skutki przebywania w warunkach zimnego mikroklimatu obejmują nie tylko fizyczne uszkodzenia ciała, takie jak odmrożenia czy hipotermia, ale również problemy z koncentracją i świadomością. Badanie mikroklimatu zimnego jest kluczowe dla opracowania odpowiednich środków ochrony, w tym doboru odzieży izolacyjnej oraz planowania przerw regeneracyjnych. Odpowiedni pomiar mikroklimatu zimnego umożliwia także wdrożenie działań profilaktycznych, które zapobiegają negatywnym skutkom ekspozycji na zimno.

Zimny mikroklimat na stanowiskach pracy może znacząco wpływać na zdrowie pracowników, szczególnie gdy ilość ciepła wytwarzanego przez organizm jest niewystarczająca w porównaniu z ciepłem traconym do otoczenia. Aby zminimalizować ryzyko zdrowotne, niezwykle istotne jest regularne badanie mikroklimatu zimnego, które pozwala ocenić parametry środowiska pracy oraz ich wpływ na organizm człowieka. W ramach tego badania szczególną uwagę zwraca się na temperaturę, prędkość ruchu powietrza oraz wilgotność względną.

Główne skutki zdrowotne związane z przebywaniem w zimnym mikroklimacie:

1. Obniżenie temperatury wewnętrznej ciała - w odpowiedzi na niskie temperatury organizm może obniżyć swoją wewnętrzną temperaturę, co zaburza prawidłowe funkcjonowanie układów wewnętrznych.
2. Wychłodzenie organizmu - długotrwała ekspozycja na zimno prowadzi do wychłodzenia ciała, co stanowi szczególne zagrożenie dla osób z osłabionym układem odpornościowym.
3. Hipotermia - to poważny stan, w którym temperatura ciała spada poniżej normy. Hipotermia wymaga szybkiej identyfikacji i leczenia, ponieważ może prowadzić do ciężkich komplikacji zdrowotnych, a nawet śmierci.
4. Odmrożenia - dotykają głównie kończyn i odsłoniętych części ciała. Mogą skutkować trwałym uszkodzeniem tkanek, a w skrajnych przypadkach nawet koniecznością amputacji.

Regularne pomiar mikroklimatu zimnego umożliwia skuteczne monitorowanie tych warunków oraz wdrażanie działań profilaktycznych, takich jak dobór odpowiedniej odzieży ochronnej, planowanie przerw na regenerację czy modyfikacja parametrów pracy. Badanie mikroklimatu zimnego pomaga również określić dopuszczalny czas przebywania w warunkach zimnych, minimalizując ryzyko hipotermii i odmrożeń.

Na ja­kich sta­no­wi­skach pra­cy wy­stę­pu­je mi­kro­kli­mat zim­ny?

Mikroklimat zimny jest zjawiskiem często występującym na stanowiskach pracy, gdzie pracownicy są narażeni na działanie niskich temperatur lub chłodzących warunków środowiska. Aby zapewnić bezpieczeństwo i komfort pracy, konieczne jest regularne badanie mikroklimatu zimnego oraz pomiar mikroklimatu zimnego, które umożliwiają ocenę warunków termicznych oraz wdrożenie odpowiednich środków ochrony.

Przykłady stanowisk pracy narażonych na mikroklimat zimny:

1. Prace na otwartej przestrzeni w okresie zimowym - robotnicy budowlani, pracownicy rolnictwa czy osoby pracujące w transporcie często wykonują swoje obowiązki na zewnątrz, gdzie są narażeni na niskie temperatury, silny wiatr oraz wilgoć. Pomiar mikroklimatu zimnego w takich miejscach pozwala ocenić ryzyko wychłodzenia oraz dobrać odpowiednią odzież ochronną.
2. Prace w chłodniach i magazynach chłodniczych - w chłodniach i magazynach przechowujących żywność czy leki pracownicy muszą radzić sobie z ekstremalnie niskimi temperaturami. Badanie mikroklimatu zimnego w takich warunkach jest kluczowe, aby zapewnić optymalny czas przebywania w chłodnym środowisku oraz zapobiegać skutkom wychłodzenia.
3. Prace na lodowiskach i stokach narciarskich - osoby obsługujące lodowiska i stoki narciarskie są narażone na ciągły kontakt z ekstremalnym zimnem. Regularny pomiar mikroklimatu zimnego pozwala na monitorowanie warunków pracy i ochronę zdrowia pracowników.
4. Prace w przemyśle chemicznym i laboratoriach - niektóre procesy w laboratoriach chemicznych oraz przemyśle chemicznym wymagają utrzymywania niskich temperatur, np. w celu przechowywania substancji chemicznych czy prowadzenia eksperymentów. Badanie mikroklimatu zimnego umożliwia zapewnienie bezpieczeństwa pracy i kontrolę nad ryzykiem związanym z zimnym środowiskiem.

Warto zaznaczyć, że nie tylko rodzaj pracy, ale także lokalizacja geograficzna i sezon roku mają wpływ na to, czy na danym stanowisku pracy występuje mikroklimat zimny. Dlatego pracodawcy powinni dokładnie monitorować i oceniać warunki pracy, aby zapewnić odpowiednie środki ochrony i wyposażenie pracowników pracujących w zimnych warunkach.

Jakie kroki są podejmowane podczas pomiaru mikroklimatu zimnego na stanowiskach pracy?

Etapy identyfikacji i analizy mikroklimatu zimnego:

1. Identyfikacja stanowisk pracy z mikroklimatem zimnym oraz jego źródeł - pierwszym krokiem jest określenie miejsc pracy, gdzie występuje mikroklimat zimny, oraz identyfikacja czynników wpływających na jego powstawanie, takich jak niska temperatura otoczenia, wysoka prędkość ruchu powietrza czy wilgotność.
2. Ustalenie czasu trwania ekspozycji - ważnym elementem badania mikroklimatu zimnego jest określenie czasu trwania wykonywanych czynności na danym stanowisku, co pozwala na ocenę stopnia narażenia pracowników na niskie temperatury.
3. Pomiar mikroklimatu zimnego przy użyciu specjalistycznego sprzętu - w procesie pomiaru mikroklimatu zimnego stosuje się mierniki wyposażone w sondy, które umożliwiają rejestrację następujących parametrów: temperatura powietrza (Ta), temperatura pocierającej kulki (Tg), temperatura naturalna wilgotna (Tnw), wilgotność względna (RH), prędkość ruchu powietrza (Va).
4. Wykorzystanie wskaźnika IREQ (Required Clothing Insulation) - wskaźnik IREQ pozwala określić wymagane właściwości izolacyjne odzieży ochronnej, uwzględniając takie czynniki jak temperatura otoczenia, prędkość przepływu powietrza, tempo metabolizmu oraz charakterystyki odzieży. Jest to kluczowe narzędzie w badaniu mikroklimatu zimnego.
5. Uwzględnienie wskaźnika twc (wind chill temperature) - wskaźnik twc (odczuwalna temperatura) jest stosowany do oceny wpływu wiatru na subiektywne odczucie zimna, co pozwala na precyzyjniejszą analizę warunków pracy.
6. Pomiar i analiza mikroklimatu zimnego - regularny pomiar mikroklimatu zimnego oraz jego analiza mają na celu:

• dostosowanie warunków pracy do wymagań ochrony zdrowia pracowników,
• zapewnienie właściwego doboru odzieży ochronnej,
• minimalizowanie ryzyka wystąpienia negatywnych skutków zdrowotnych związanych z ekspozycją na niskie temperatury.

Badanie mikroklimatu zimnego oraz dokładny pomiar mikroklimatu zimnego pozwalają na skuteczne zarządzanie ryzykiem, ochronę zdrowia pracowników i optymalizację warunków pracy w środowiskach o niskiej temperaturze. Dzięki zastosowaniu specjalistycznych narzędzi i wskaźników można odpowiednio dostosować czas ekspozycji, środki ochronne i odzież, zapewniając bezpieczeństwo oraz komfort termiczny.

Jakie metody i narzędzia są stosowane w procesie pomiaru mikroklimatu zimnego w naszym laboratorium?

Nasze usługi w zakresie pomiaru mikroklimatu zimnego realizujemy zgodnie z najwyższymi standardami jakości, potwierdzonymi Certyfikatem Akredytacji nr AB 1695, wydanym przez Polskie Centrum Akredytacji. Specjalizujemy się w precyzyjnym badaniu mikroklimatu zimnego na stanowiskach pracy, które przeprowadzamy zgodnie z normą PN-EN ISO 11079:2008+Ap1:2013–10.

W procesie pomiarowym wykorzystujemy nowoczesny miernik EHA MM203 wraz z wzorcami kontrolnymi, co pozwala na szczegółową ocenę parametrów takich jak temperatura, wilgotność względna czy prędkość ruchu powietrza. Narzędzia te umożliwiają dokładną weryfikację miernika przed rozpoczęciem i po zakończeniu każdego pomiaru mikroklimatu zimnego, co eliminuje potrzebę powtarzania pomiarów i zapewnia wysoką precyzję wyników.

Nasze metody gwarantują wiarygodność oraz rzetelność przeprowadzanych badań. Dzięki temu wyniki badania mikroklimatu zimnego stanowią solidną podstawę do podejmowania decyzji o dostosowaniu warunków pracy, poprawie ochrony zdrowia pracowników oraz wdrożeniu odpowiednich środków zapobiegawczych. 

Ja­kie są war­to­ści do­pusz­czal­ne mikroklimatu zimnego ze wzglę­du na ochro­nę zdro­wia czło­wie­ka?

Parametry mikroklimatu zimowego w środowisku pracy są wyznaczane przez następujące wartości:

IREQneutral – izolacyjność termiczna odzieży wymagana do zapewnienia pracującemu warunków termoneutralnych, czyli równowagi cieplnej utrzymywanej na prawidłowym poziomie średniej temperatury ciała, która wynosi 30°C. Użycie odzieży o izolacyjności równej IREQneutral zapobiega wychłodzeniu ciała człowieka. Jednakże, zaleca się również określenie dopuszczalnego czasu ekspozycji, znanego jako D(lim).

IREQmin – minimalna wartość wymaganej izolacji termicznej odzieży, potrzebna do utrzymania równowagi termicznej organizmu na stałym poziomie, biorąc pod uwagę niższą, ale dopuszczalną wartość średniej temperatury ciała. Stosowanie odzieży o izolacyjności równej IREQmin może spowodować niewielkie wychłodzenie organizmu, szczególnie w obrębie obwodowych części ciała, takich jak dłonie i stopy.

Prze­dział mię­dzy IREQ_min i IREQ_neu­tral jest okre­śla­ny ja­ko stre­fa bez­piecz­na odzie­ży, w któ­rej miesz­czą się war­to­ści izo­la­cyj­no­ści odzie­ży za­pew­nia­ją­ce wła­ści­wą ochro­nę przed śro­do­wi­skiem zim­nym. Przy za­sto­so­wa­niu odzie­ży o izo­la­cji niż­szej niż IREQ_min ist­nie­je ry­zy­ko po­stę­pu­ją­ce­go wy­chła­dza­nia or­ga­ni­zmu. Z ko­lei war­to­ści wyż­sze od IREQ_neu­tral bę­dą po­wo­do­wa­ły prze­grza­nie cia­ła.

t_WC do­pusz­czal­ne miej­sco­we wy­chło­dze­nie or­ga­ni­zmu. W za­leż­no­ści od war­to­ści wskaź­ni­ka t_WC do­pusz­czal­ny czas eks­po­zy­cji zmie­nia się zgod­nie z po­niż­szy­mi za­leż­no­ścia­mi:

Jakie są obowiązki pracodawcy po przeprowadzeniu pomiaru mikroklimatu w miejscu pracy?

Po przeprowadzeniu pomiaru mikroklimatu zimnego na stanowiskach pracy, pracodawca jest zobowiązany do podjęcia następujących działań:

1. Informowanie pracowników - pracodawca ma obowiązek niezwłocznie poinformować pracowników o wynikach badania mikroklimatu zimnego. Wyniki te powinny być przedstawione w sposób zrozumiały, uwzględniając szczegóły dotyczące potencjalnych zagrożeń i działań ochronnych.
2. Prowadzenie rejestru czynników szkodliwych - na podstawie wyników pomiaru mikroklimatu zimnego, pracodawca jest zobowiązany do prowadzenia bieżącego rejestru czynników szkodliwych dla zdrowia występujących na stanowiskach pracy. Rejestry te muszą być przechowywane przez co najmniej 40 lat od daty ostatniego wpisu, co pozwala na długoterminowe monitorowanie warunków pracy.
3. Aktualizacja oceny ryzyka zawodowego - wyniki badania mikroklimatu zimnego powinny być wykorzystane do aktualizacji oceny ryzyka zawodowego. Pracodawca powinien uwzględnić parametry charakteryzujące narażenie na mikroklimat zimny, takie jak temperatura, wilgotność i prędkość powietrza, oraz dostosować ocenę do norm, np. trójstopniowej skali PN-N-18002:2011.
4. Działania korygujące w przypadku przekroczenia NDN - jeśli wyniki pomiaru mikroklimatu zimnego wskazują na przekroczenie najwyższych dopuszczalnych natężeń (NDN), pracodawca jest zobowiązany do podjęcia działań mających na celu eliminację lub znaczną redukcję ryzyka zawodowego. W ramach tych działań należy: stosować dostępne rozwiązania techniczne, takie jak izolacja termiczna stanowisk pracy czy poprawa wentylacji, zapewnić odpowiednią odzież ochronną dostosowaną do niskich temperatur, uwzględnić postęp naukowo-techniczny w doborze rozwiązań eliminujących ryzyko.

Ocena ryzyka zawodowego wg. PN-N-18002:2011

Jakie środki może podjąć pracodawca, aby zminimalizować wpływ zimnego mikroklimatu zimnego na stanowiskach pracy?

Pracodawca może podjąć szereg działań, aby ograniczyć oddziaływanie mikroklimatu zimnego na pracowników. Wdrażanie tych działań powinno być poprzedzone badaniem mikroklimatu zimnego, które pozwala na ocenę stopnia narażenia oraz precyzyjne dopasowanie środków ochronnych. Do najważniejszych działań należą:

1. Dostarczenie odpowiedniej odzieży ochronnej - pracodawca powinien zapewnić pracownikom odzież ochronną dostosowaną do warunków zimowych. Odzież taka musi zapewniać izolację termiczną i skuteczną ochronę przed wychłodzeniem, szczególnie w najbardziej narażonych obszarach ciała. Wybór odzieży powinien być oparty na wynikach pomiaru mikroklimatu zimnego oraz spełniać wymagania normy PN-EN 14058+A1:2023-10.
2. Ograniczenie czasu ekspozycji - na podstawie wyników badania mikroklimatu zimnego pracodawca może wprowadzić krótsze zmiany robocze, częstsze przerwy lub okresy regeneracyjne w ciepłych pomieszczeniach, aby ograniczyć długotrwałe narażenie na zimno.
3. Dostosowanie warunków pracy - możliwe jest zastosowanie lokalnych źródeł ogrzewania, izolacji termicznej pomieszczeń lub zmiany układu przestrzennego miejsca pracy, aby zminimalizować ekspozycję na zimno. Wyniki pomiaru mikroklimatu zimnego mogą wskazać konkretne obszary wymagające takich usprawnień.
4. Szkolenie i edukacja pracowników - pracodawca powinien zorganizować szkolenia dotyczące ryzyka związanego z mikroklimatem zimnym. Szkolenia powinny obejmować informacje o wynikach badania mikroklimatu zimnego, prawidłowym ubiorze ochronnym, technikach ochrony przed zimnem oraz procedurach w sytuacjach awaryjnych.
5. Monitorowanie stanu zdrowia pracowników - regularne badania zdrowotne pracowników narażonych na niskie temperatury pomagają we wczesnym wykrywaniu problemów zdrowotnych związanych z zimnym środowiskiem. Wyniki pomiaru mikroklimatu zimnego mogą być wykorzystywane do określenia grup pracowników wymagających szczególnej uwagi.
6. Dostosowanie planowania pracy - prace najbardziej wymagające fizycznie lub te, które wiążą się z największym narażeniem na zimno, powinny być planowane w najcieplejszych godzinach dnia, co można efektywnie zaplanować na podstawie wyników badania mikroklimatu zimnego.

Podjęcie powyższych działań, w oparciu o wyniki pomiaru mikroklimatu zimnego i przeprowadzoną analizę, pozwala na zwiększenie komfortu termicznego pracowników oraz zmniejszenie ryzyka wystąpienia problemów zdrowotnych związanych z niskimi temperaturami.

Zobacz także:

• Pomiar mikroklimatu umiarkowanego
• Pomiar mikroklimatu gorącego
• Pomiar natężenia oświetlenia
• Pomiar hałasu
• Pomiar drgań miejscowych
• Pomiar drgań ogólnych

Zadbaj o kompleksowe bezpieczeństwo swoich pracowników! 🚀