- Hałas w Środowisku Pracy
- Dobór Ochron Słuchu
- Drgania Miejscowe
- Drgania Ogólne
- Mikroklimat Zimny
- Mikroklimat Umiarkowany
- Mikroklimat Gorący
- Oświetlenie Elektryczne
- Tlenek Węgla
- Czynniki Pyłowe
- Chemia Metale
- Chemia Organiczna
- Chemia Nieorganiczna
- Wydatek Energetyczny
- Hałas od Urządzeń, Instalacji i Zakładów
- Pomieszczenia na pobyt ludzi
Wydatek Energetyczny

Jak definiujemy metabolizm i wydatek energetyczny?
Metabolizmem nazywamy całokształt reakcji chemicznych i związanych z nimi przemian energetycznych zachodzących w komórkach organizmu człowieka podczas jego funkcjonowania. Tempo tych przemian w organizmie jest odzwierciedlane poprzez ilość ciepła w nim wytwarzanego, którego miarą jest wydatek energetyczny. Natomiast wydatek energetyczny to ilość energii cieplnej produkowanej przez organizm podczas wykonywania czynności roboczej.
Na czym polega badanie wydatku energetycznego?
Badanie wydatku energetycznego na stanowiskach pracy jest klasyczną metodą kalorymetrii pośredniej i wymaga odpowiedniej aparatury jak również doświadczenia osób, które ten pomiar wykonują. Metoda polega na pomiarze objętości wydychanego powietrza (wentylacji płuc) pracownika z uwzględnieniem parametrów badanej osoby, a mianowicie płci, wieku, masy ciała i wzrostu lub oceny tempa metabolizmu w wyniku sumowania różnych jego składowych: składowej związanej z pozycją ciała i składowej dla zaangażowanych w pracę grup mięśniowych. Pomiar wydatku energetycznego pokazuje korelację pomiędzy wielkością wentylacji płuc, pobieranym tlenem i wydatkiem energetycznym.
W jakim celu wykonywane są badania wydatku energetycznego?
Wydatek energetyczny jest podstawowym parametrem określającym ilość energii wydatkowanej przez człowieka podczas wykonywanej pracy. Ocena ciężkości pracy jest jednym z elementów analizy ergonomicznej stanowiska pracy, jak również niezbędna do:
- uregulowania wydawania pracownikom posiłków i napojów profilaktycznych na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28.05.1996 r. sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz.U.1996 nr 60 poz. 279). Trzeba pamiętać, że organy kontrolne skarbowo-ubezpieczeniowe (US i ZUS) mogą poprosić przedsiębiorcę o dokumenty na jakiej podstawie wydaje je pracownikom i w związku z tym dokonuje odliczeń od podatku,
- zakwalifikowania stanowisk pracy do wcześniejszych emerytur (pomostowych) na podstawie Ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych (Dz.U. 2008 nr 237 poz. 1656),
- otrzymania dofinansowania z ZUS na poprawę bezpieczeństwa i higieny pracy (informacje o dofinansowaniu).
Jak właściwie wybrać pracowników do badań (WAŻNE)?
Ze względu na specyfikę i warunki badania wydatku energetycznego metodą wentylacji płuc, kluczowym elementem badania jest:
-
Sporządzenie chronometrażu wykonywanych czynności w ciągu zmiany roboczej dla danego stanowiska pracy. Najprostszym i skutecznym rozwiązaniem jest poproszenie każdego z pracowników i jego przełożonego/ych o wykonanie własnego indywidualnego chronometrażu, a następnie uśrednienie czasów z pobranych informacji.
-
Płeć badanych pracowników. Ze względu na różnice w klasach ciężkości pracy, jeśli na stanowisku pracują kobiety i mężczyźni to do badania, należy wytypować kobiety i mężczyzn z uwzględnieniem pkt. 2.
Zlecając badanie wydatku energetycznego metodą opartą na pomiarze wentylacji płuc należy zwrócić szczególną uwagę na:
- Prawidłowe ustalenie chronometrażu dnia pracy, polegającego na pomiarze i zapisie czasu trwania poszczególnych czynności roboczych.
- Chronometraż powinien być przeprowadzony w dniach o przeciętnym rytmie pracy i obejmować typowe czynności związane z obsługą stanowiska pracy, powtarzające się każdego dnia. Wszystkie czynności robocze, pomocnicze czy przerwy powinny być pogrupowane w cykle o podobnym obciążeniu pracą.
- Dobrym rozwiązaniem będzie opracowanie chronometrażu wspólnie z pracownikiem, przełożonym i pracownikiem służby bhp. Sprawdzenie czasu trwania poszczególnych czynności powinien być wykonywany kilkukrotnie, dla różnych osób i przy różnej intensywności pracy, aby można było uzyskać charakterystyczny, uśredniony dzień roboczy na danym stanowisku pracy.
- Ustalając chronometraż nie należy nadmiernie rozdzielać krótkotrwałych czynności. Dobrym sposobem będzie zgrupowanie ich w powtarzające się cykle. Warto pamiętać, że czynności robocze występujące sporadycznie, a charakterystyczne dla danego stanowiska np.: awaria nie powinny być brane pod uwagę ustalając chronometraż.
Jakie urządzenia wykorzystujemy do badania wydatku energetycznego?
Do pomiarów stosujemy miernik wentylacji płuc MWE-1 opracowany w Centralnym Instytucie Ochrony Pracy. Jest to przenośny aparat, który umożliwia dokonanie pomiaru wydatkowanej energii w czasie wykonywania pracy fizycznej dynamicznej na stanowisku pracy. W celu sprawdzenia miernika, używamy kalibratora przepływu, za pomocą którego sprawdzamy miernik przed rozpoczęciem i po zakończeniu każdego badania. Sprawdzenie takie daje pewność, że wynik pomiaru wydatku energetycznego jest prawidłowy i nie ma konieczności jego powtarzania.


Jak oszacować ryzyko zawodowe dla wydatku energetycznego?
Do oceny ciężkości pracy na badanych stanowiskach posłużono się tabelą klasyfikacja ciężkości pracy na podstawie wartości efektywnego wydatku energetycznego w ciągu 8 godzin zmiany roboczej.
Do oceny ciężkości pracy na badanych stanowiskach posłużono się tabelą klasyfikacja ciężkości pracy na podstawie wartości efektywnego wydatku energetycznego w ciągu 8 godzin zmiany roboczej.
Aktualności
Badanie wydatku energetycznego metoda wentylacji płuc
21 Marzec 2020
Akredytacja PCA dla Laboratorium Badań Środowiska Pracy
05 Maj 2019