Na odczucia cieplne pracownika zatrudnionego w mikroklimacie umiarkowanym wpływa zbiorcza kombinacja wrażeń wizualnych: słuchowych, namacalnych i cieplnych, jakie pojawiają się w danym środowisku i które wynikają ze zmian w zakresie następujących warunków: temperatury otaczającego powietrza, temperatury promieniowania otaczających powierzchni, wilgotności i prędkości powietrza, zapachów, ilości kurzu, walorów estetycznych oraz natężenia hałasu i oświetlenie. Z przytoczonych parametrów jedynie pierwsze cztery parametry wpływają na komfort cieplny człowieka, który zależy w dużym stopniu również od metabolizmu człowieka, jego aktywności oraz indywidualnej zdolności przystosowania się do zmian. Komfort cieplny, to najkorzystniejsze warunki mikroklimatu w pomieszczeniu, w którym człowiek, czuje się dobrze, a gospodarka cieplna jego ustroju przebiega najekonomiczniej. Bilans cieplny jest uzyskiwany, gdy ilość ciepła wytwarzanego wewnątrz organizmu jest równa stratom ciepła do środowiska. W mikroklimacie umiarkowanym układ termoregulacji człowieka dąży samoczynnie do zmiany temperatury skóry oraz ilości wydzielanego potu w celu utrzymania bilansu cieplnego.

Jaki jest wpływ mikroklimatu umiarkowanego na zdrowie człowieka?

W warunkach komfortu termicznego  (równowagi cieplnej organizmu), temperatura wewnętrzna (w stanie spoczynku) utrzymuje się na stałym poziomie 37°C ±0,3 K, średnia ważona temperatura powierzchni  skóry wynosi od 32 do 34 °C, a przepływ skórny  krwi pozostaje na umiarkowanym poziomie. Dla lekko ubranego, pozostającego  w spoczynku człowieka, temperatura odczuwana jako komfortowa wynosi od 23 do 26 °C,  przy wilgotności powietrza 50% i jednakowej temperaturze ścian oraz powietrza.  W przypadku osoby rozebranej, temperatura  komfortowa sięga 28 °C, zaś w czasie wykonywania wysiłku fizycznego, stosowania  odzieży roboczej, szczególnie barierowej,  przebywania w pobliżu promienników ciepła,  jak również w sytuacjach stresowych, ulega  ona obniżeniu w stosunku do temperatury komfortowej. Czynnikami wpływającymi na odczucie komfortu są: wydatek energetyczny, izolacyjność cieplna odzieży, temperatura powietrza, średnia temperatura promieniowania, ciśnienie cząstkowe pary wodnej oraz prędkość przepływu powietrza.

Jakie są optymalne warunki pracy pod względem komfortu termicznego?

Optymalne warunki mikroklimatu są ustalone dla określonej aktywności fizycznej człowieka:

• przy małym tempie metabolizmu (np. szycie, księgowanie, czy pisanie na maszynie) temperatura powietrza w pomieszczeniach (zimą) wynosi 20 ÷ 22°C, a latem – 23 ÷ 26°C, wilgotność względna zimą (niezależnie od aktywności) wynosi 40 ÷ 60%, a latem – 40 ÷ 55%, natomiast prędkość ruchu powietrza zimą wynosi maksymalnie 0,2 m/s, a latem – 0,3 m/s,
• przy średnim tempie metabolizmu (wbijanie gwoździ, tynkowanie) temperatura powietrza w pomieszczeniach zimą wynosi 18 ÷ 20°C, latem – 20 ÷ 23 °C, wilgotność względna latem – 40 ÷ 60%, a prędkość ruchu powietrza zimą – maksymalnie 0,2 m/s, latem – 0,4 m/s,
• przy dużym tempie metabolizmu (praca z siekierą, przenoszenie ciężkich materiałów) temperatura powietrza w pomieszczeniach zimą wynosi 15 ÷ 18°C, latem – 18 ÷ 21°C, wilgotność względna latem – 40 ÷ 60%, a prędkość ruchu powietrza zimą – maksymalnie 0,3 m/s, latem – 0,6 m/s.

Jak przebiega pomiar mikroklimatu umiarkowanego na stanowiskach pracy?

1. Pracodawca/służba bhp określa stanowiska pracy, na których występuje uciążliwość mikroklimatem umiarkowanym oraz jej źródła.
2. Pracodawca w porozumieniu z pracownikami ustala chronometraż wykonywanych czynności na badanym stanowisku (czas narażenia).
3. Pomiar mikroklimatu umiarkowanego, może wykonać akredytowane laboratorium badawcze, które posiada urządzenie w postaci miernika mikroklimatu wyposażonego w zestaw sond pomiaru T_a (temperatura powietrza), T_g (temperatura poczernionej kuli), T_nw (temperatura naturalna wilgotna), Rh  (wilgotność względna) i V_a (prędkość powietrza). 
4. Do określenia parametrów środowiska gorącego wyznacza się wskaźnik PMV umożliwiający określenie przewidywanej średniej wartości ocen dużej grupy osób na siedmiostopniowej skali odczuć termicznych, na podstawie bilansu cieplnego organizmu człowieka. Bilans cieplny jest uzyskiwany, gdy ilość ciepła wytwarzanego wewnątrz organizmu jest równa stratom ciepła do środowiska. W środowisku umiarkowanym układ termoregulacji człowieka dąży samoczynnie do zmiany temperatury skóry oraz ilości wydzielanego potu w celu utrzymania bilansu cieplnego. Pozycja na skali odpowiadająca „0” oznacza warunki neutralne, bądź komfortowe.
5. Wyznacza się także wskaźnik PPD, który określa ilościowe przewidywanie odsetka osób niezadowolonych z warunków cieplnych, tj. osób, które odczuwają środowisko jako zbyt chłodne lub zbyt ciepłe. Dla celów niniejszej Normy Międzynarodowej, osoby niezadowolone z warunków cieplnych są to osoby, które oceniają środowisko cieplne jako gorąco, ciepło, chłodno lub zimno w 7-stopniowej skali odczuć cieplnych. 

Pomiary mikroklimatu wykonujemy na podstawie Cer­ty­fi­katu Akre­dy­ta­cji wy­da­nego przez Pol­skie Cen­trum Akre­dy­ta­cji o nr AB 1695. Badania mikroklimatu umiarkowanego na stanowiskach pracy realizujemy zgodnie z normą PN-EN ISO 7730:2006 +Ap2:2016:2016-04.

Do badania mikroklimatu umiarkowanego, używamy miernik EHA MM203 oraz wzorce kontrolne, za pomocą których sprawdzamy miernik przed rozpoczęciem i po zakończeniu każdego pomiaru. Sprawdzenie takie daje pewność, że wynik pomiaru jest prawidłowy i nie ma konieczności jego powtarzania.