Czym charakteryzuje się mikroklimat zimny na stanowiskach pracy?

Mikroklimat zimny to termin odnoszący się do warunków termicznych w danym środowisku, w którym temperatura powietrza wynosi poniżej 10°C, a jednocześnie prędkość ruchu powietrza oraz jego wilgotność względna są większe od 0,1 m/s i 5%.

Obowiązkiem pracodawcy jest przeprowadzenie badania obciążenia występującego w środowisku o niskiej temperaturze, wykorzystując dwa kluczowe wskaźniki: IREQ oraz twc (°C), zgodnie z wytycznymi zawartymi w normie PN-EN ISO 11079:2008+Ap1:2013–10. Wartości wskaźnika IREQmin (Km2/W), który pozwala na ogólną ocenę dopuszczalnego wychłodzenia organizmu, zależą od wielu czynników, takich jak temperatura otoczenia, prędkość przepływu powietrza, tempo metabolizmu oraz właściwości odzieży ochronnej, w tym jej izolacyjność cieplna i przepuszczalność powietrza. Natomiast wskaźnik t_wc (°C) jest stosowany do określenia maksymalnego czasu, przez jaki pracownicy mogą być narażeni na ekspozycję na zimne środowisko.

Ja­ki jest wpływ mi­kro­kli­ma­tu zim­ne­go na stanowisku pracy na na­sze zdro­wie?

Człowiek należy do ustrojów homeotermicznych, dążąc do utrzymania stałej temperatury wewnętrznej w zakresie 37°C ±0,3 K. Organizm człowieka reaguje dynamicznie na zarówno wewnętrzne zakłócenia (np. wysiłek fizyczny, ciężka praca) jak i zewnętrzne (np. przebywanie w zimnym środowisku, zmiana odzieży). Priorytetem dla organizmu jest utrzymanie stałej temperatury wewnętrznej głowy oraz klatki piersiowej, gdzie znajdują się najważniejsze narządy (mózg, serce i płuca).

Mikroklimat zimny może wpłynąć na całe ciało osoby wystawionej na niego lub na obszar nieprzykryty odzieżą. W pierwszym przypadku może dojść do wyziębienia całego ciała i w konsekwencji hipotermii, czyli obniżenia temperatury wewnętrznej organizmu. W drugim przypadku działanie zimna może spowodować odmrożenia skóry. Ekspozycja na zimne środowisko może prowadzić do spadku koncentracji, zaburzeń świadomości, a w najgorszym przypadku może doprowadzić do ciężkiej hipotermii, a nawet śmierci.

Zimny mikroklimat na stanowiskach pracy może mieć znaczący wpływ na zdrowie, szczególnie w sytuacjach, gdy ciepło wytworzone przez organizm jest niewystarczające w porównaniu z ilością ciepła traconego do otoczenia. Do głównych skutków zdrowotnych związanych z przebywaniem w takich warunkach należą:

1. Obniżenie Temperatury Wewnętrznej Ciała: W odpowiedzi na niskie temperatury, organizm może obniżyć swoją wewnętrzną temperaturę, co wpływa na ogólne funkcjonowanie.
2. Wychłodzenie Organizmu: Długotrwałe ekspozycje na zimno mogą doprowadzić do ogólnego wychłodzenia ciała, co stanowi zagrożenie zwłaszcza dla osób z osłabionym układem odpornościowym.
3. Hipotermia: Jest to stan, w którym temperatura ciała spada poniżej normalnego poziomu. Hipotermia może prowadzić do poważnych komplikacji zdrowotnych, a nawet stanowić zagrożenie życia, jeśli nie zostanie szybko zidentyfikowana i leczona.
4. Odmrożenia: Szczególnie dotykają one kończyn i innych części ciała narażonych na działanie zimna. Odmrożenia mogą skutkować trwałym uszkodzeniem tkanek, a w skrajnych przypadkach nawet wymagać amputacji.

Te skutki zdrowotne są bezpośrednim wynikiem niedostatecznej ilości ciepła produkowanego przez organizm w stosunku do tego, jakie jest tracone do otoczenia w środowisku zimnym.

Na ja­kich sta­no­wi­skach pra­cy wy­stę­pu­je mi­kro­kli­mat zim­ny?

Mikroklimat zimny może występować na różnych stanowiskach pracy, zwłaszcza tam, gdzie pracownicy są narażeni na niskie temperatury lub chłodzący wpływ środowiska. Przykłady stanowisk pracy, na których często występuje mikroklimat zimny, to:

1. Prace na otwartej przestrzeni w okresie zimowym: Pracownicy pracujący na zewnątrz w czasie zimy, takie jak robotnicy budowlani, pracownicy rolnictwa, czy pracownicy w transporcie, mogą być narażeni na niskie temperatury, wiatr i wilgoć.
2. Prace w chłodniach i magazynach chłodniczych: Pracownicy w chłodniach i magazynach chłodniczych, gdzie przechowuje się produkty spożywcze lub leki, są narażeni na bardzo niskie temperatury, aby zachować świeżość towarów.
3. Prace na lodowiskach i stokach narciarskich: W takich miejscach, gdzie wymagana jest obsługa lodowisk lub stoków narciarskich, pracownicy są wystawieni na ekstremalnie niskie temperatury.
4. Prace w przemyśle chemicznym i laboratoriach: Niektóre stanowiska w laboratoriach chemicznych lub przemyśle chemicznym mogą wymagać niskich temperatur do przeprowadzania eksperymentów lub przechowywania substancji chemicznych.

Warto zaznaczyć, że nie tylko rodzaj pracy, ale także lokalizacja geograficzna i sezon roku mają wpływ na to, czy na danym stanowisku pracy występuje mikroklimat zimny. Dlatego pracodawcy powinni dokładnie monitorować i oceniać warunki pracy, aby zapewnić odpowiednie środki ochrony i wyposażenie pracowników pracujących w zimnych warunkach.

Jakie kroki są podejmowane podczas pomiaru mikroklimatu zimnego na stanowiskach pracy?

1. Identyfikacja stanowisk pracy z mikroklimatem zimnym oraz jego źródeł.
2. Ustalenie czasu trwania wykonywanych czynności na badanych stanowiskach (czas ekspozycji).
3. Pomiar mikroklimatu przy użyciu specjalistycznego miernika wyposażonego w sondy do pomiaru: temperatury powietrza (T_a), temperatury pocierającej kulki (T_g), temperatury naturalnej wilgotnej (T_nw), wilgotności względnej (RH) i prędkości powietrza (V_a).
4. Wykorzystanie wskaźnika IREQ (Required Clothing Insulation) do określenia obciążenia cieplnego i czasu ekspozycji na niskie temperatury, uwzględniającego czynniki takie jak temperatura otoczenia, prędkość przepływu powietrza, tempo metabolizmu oraz właściwości odzieży ochronnej.
5. Uwzględnienie wskaźnika t_wc (wind chill temperature) w celu oceny odczuwalnej temperatury ze względu na działanie wiatru.

Pomiar i analiza mikroklimatu zimnego ma na celu dostosowanie warunków pracy oraz środków ochrony pracowników, minimalizując ryzyko związane z ekspozycją na niskie temperatury i zadbać o zdrowie pracowników.

Jakie metody i narzędzia są stosowane w procesie pomiaru mikroklimatu zimnego w waszym laboratorium?

Nasze pomiary mikroklimatu są realizowane na podstawie Certyfikatu Akredytacji nr AB 1695, wydanego przez Polskie Centrum Akredytacji. Specjalizujemy się w badaniach mikroklimatu zimnego na stanowiskach pracy, przeprowadzanych zgodnie z normą PN-EN ISO 11079:2008+Ap1:2013–10.

W naszym procesie wykorzystujemy miernik EHA MM203 oraz wzorce kontrolne. Te narzędzia umożliwiają nam dokładną weryfikację miernika zarówno przed rozpoczęciem, jak i po zakończeniu każdego pomiaru. Dzięki temu zapewniamy, że wynik pomiaru jest dokładny i nie ma potrzeby jego powtarzania. Nasze metody zapewniają wiarygodność i precyzję wyników, co stanowi kluczowy element naszych usług.

Ja­kie są war­to­ści do­pusz­czal­ne mikroklimatu zimnego ze wzglę­du na ochro­nę zdro­wia czło­wie­ka?

Parametry mikroklimatu zimowego w środowisku pracy są wyznaczane przez następujące wartości:

1. IREQneutral – izolacyjność termiczna odzieży wymagana do zapewnienia pracującemu warunków termoneutralnych, czyli równowagi cieplnej utrzymywanej na prawidłowym poziomie średniej temperatury ciała, która wynosi 30°C. Użycie odzieży o izolacyjności równej IREQneutral zapobiega wychłodzeniu ciała człowieka. Jednakże, zaleca się również określenie dopuszczalnego czasu ekspozycji, znanego jako Dlim.

2. IREQmin – minimalna wartość wymaganej izolacji termicznej odzieży, potrzebna do utrzymania równowagi termicznej organizmu na stałym poziomie, biorąc pod uwagę niższą, ale dopuszczalną wartość średniej temperatury ciała. Stosowanie odzieży o izolacyjności równej IREQmin może spowodować niewielkie wychłodzenie organizmu, szczególnie w obrębie obwodowych części ciała, takich jak dłonie i stopy.

• Prze­dział mię­dzy IREQ_min i IREQ_neu­tral jest okre­śla­ny ja­ko stre­fa bez­piecz­na odzie­ży, w któ­rej miesz­czą się war­to­ści izo­la­cyj­no­ści odzie­ży za­pew­nia­ją­ce wła­ści­wą ochro­nę przed śro­do­wi­skiem zim­nym. Przy za­sto­so­wa­niu odzie­ży o izo­la­cji niż­szej niż IREQ_min ist­nie­je ry­zy­ko po­stę­pu­ją­ce­go wy­chła­dza­nia or­ga­ni­zmu. Z ko­lei war­to­ści wyż­sze od IREQ_neu­tral bę­dą po­wo­do­wa­ły prze­grza­nie cia­ła.
• t_WC do­pusz­czal­ne miej­sco­we wy­chło­dze­nie or­ga­ni­zmu. W za­leż­no­ści od war­to­ści wskaź­ni­ka t_WC do­pusz­czal­ny czas eks­po­zy­cji zmie­nia się zgod­nie z po­niż­szy­mi za­leż­no­ścia­mi:

Jakie są obowiązki pracodawcy po przeprowadzeniu pomiaru mikroklimatu w miejscu pracy?

Po przeprowadzeniu pomiaru mikroklimatu w miejscu pracy, pracodawca jest zobowiązany do podjęcia następujących działań:

1. Informowanie Pracowników: Pracodawca ma obowiązek niezwłocznie poinformować pracowników o wynikach badań mikroklimatu.
2. Prowadzenie Rejestru Czynników Szkodliwych: Na podstawie wyników pomiarów, pracodawca ma obowiązek prowadzić bieżący rejestr czynników szkodliwych dla zdrowia występujących na stanowisku pracy. Rejestry te muszą być przechowywane przez okres 40 lat, licząc od daty ostatniego wpisu.
3. Aktualizacja Oceny Ryzyka Zawodowego: Pracodawca powinien zaktualizować ocenę ryzyka zawodowego związanego z narażeniem pracowników na mikroklimat zimny i inne czynniki szkodliwe, wykorzystując wyniki pomiarów oraz parametry charakteryzujące narażenie (np. według trójstopniowej skali PN-N-18002:2011).
4. Działania Korekcyjne przy Przekroczeniu Najwyższych Dopuszczalnych Natężeń (NDN): W przypadku przekroczenia najwyższych dopuszczalnych natężeń mikroklimatu, pracodawca jest zobowiązany do eliminacji ryzyka zawodowego związanego z narażeniem na mikroklimat zimny u źródła lub ograniczenia go do możliwie najmniejszego poziomu. W tym celu należy uwzględnić dostępne rozwiązania techniczne oraz postęp naukowo-techniczny.

Jakie środki może podjąć pracodawca, aby zminimalizować wpływ zimnego mikroklimatu zimnego na stanowiskach pracy?