Paweł Strzelec
tel. 41 308 00 38; tel. 660 791 880
Laboratorium Badań Środowiska
Pracy, świadczy usługi na terenie świętokrzyskiego i mazowieckiego
oraz na terenie powiatów i miast takich jak: Kielce, Skarżysko
Kamienna, Starachowice, badania hałasu Radom, pomiar hałasu Ostrowiec Świętokrzyski, Końskie,
Włoszczowa, Jędrzejów, Busko Zdrój, Szydłowiec, Grójec, Mirzec, Chlewiska, Przysucha, Pionki i wiele innych.
Jak przygotować zakład do pomiarów?
1. Państwowa Inspekcja
Pracy, zwraca podczas inspekcji
szczególną uwagę na:
- prawidłowość identyfikacji hałasu,
-
przestrzeganie 8-godzinnego czasu pracy w warunkach
przekroczenia NDN,
-
poprawność dokonywania oceny ryzyka zawodowego,
- podejmowane przez pracodawców działania eliminujące
lub ograniczające narażenie pracowników na hałas.
2. Najczęściej występujące nieprawidłowości wskazywane
przez PIP- nie wszyscy pracodawcy dokonują oceny hałasu,
- pracodawcy nie obejmują oceną wszystkich stanowisk pracy,
na których występuje hałas,
- brak prowadzenia wymaganej dokumentacji z pomiarów lub
prowadzenie jej w sposób niezgodny z przepisami,
- wielu pracodawców, jako jedyny środek zapobiegawczy
przed skutkami narażenia na hałas, stosuje ochronniki słuchu,
- pracodawcy na ogół nie dysponują wartościami
niezbędnymi do określenia tłumienia dźwięku ochronnika słuchu w odniesieniu do
wartości poziomu dźwięku na stanowiskach pracy,
- brak poprawnych ustaleń, czy narażenie indywidualne
nie przekracza wartości NDN (brak znajomości zaleceń doboru i użytkowania
ochronników słuchu),
- formalna ocena ryzyka zawodowego na stanowiskach
pracy, bez świadomości znaczenia tej oceny dla bezpieczeństwa i ochrony zdrowia
zatrudnionych osób,
- brak elementów szkoleń BHP w zakresie środków
niezbędnych do wyeliminowania lub ograniczenia ryzyka zawodowego oraz
okoliczności w jakich takich środków należy używać, bezpiecznego sposobu
wykonywania pracy, prawidłowego stosowania środków ochrony słuchu.
3. Przygotowanie stanowisk
pracy przed pomiarami hałasu
Przed zleceniem pomiarów hałasu, należy zlecić
wykonanie przeglądu maszyn ze zwróceniem szczególnej uwagi na:
- zużycie części łożyskowanych i przekładni oraz braki
płynów eksploatacyjnych (olei przekładniowych, chłodzenia narzędzi i elementów
obrabianych itp.), co powoduje nadmierny hałas o 2 – 5 dB,
- nieodpowiedni dobór narzędzi do obrabianego materiału
oraz wyeksploatowane (tępe wiertła,
noże, piły itp.), co powoduje nadmierny hałas o 0,5 do 4 dB,
- niskie pomieszczenia, które tworzą zjawisko
nadmiernego odbicia fali akustycznej; ogólne przepisy bhp określają wysokość
pomieszczenia dla stałej pracy w której prowadzone są prace powodujące występowanie
czynników szkodliwych dla zdrowia min. 3,3 m w świetle.
4. Regulacje prawne dot. pomiarów
hałasu
- PN - N-01307:1994 Hałas. Dopuszczalne wartości hałasu w
środowisku pracy. Wymagania dotyczące wykonywania pomiarów.
- PN - ISO 9612:2011 Akustyka. Wytyczne do pomiarów i
oceny ekspozycji na hałas w środowisku pracy.
Szczególną uwagę należy zwrócić na normę PN - ISO 9612:2011 Akustyka - wytyczne do pomiarów i oceny ekspozycji na
hałas w środowisku pracy. Norma opisuje procedurę oceny ekspozycji zawodowej na
hałas obejmującą: analizę warunków pracy, wybór strategii pomiarowej, pomiary
poziomu dźwięku, eliminowanie błędów i szacowanie niepewności pomiarów, przeliczenia
i prezentację wyników.
5. Wyznaczane parametry
hałasu w środowisku pracy – wartości dopuszczalne hałasu:
- poziom ekspozycji na
hałas odniesiony do 8-godzinnego dnia pracy - LEx,8h - normatyw 85 dB;
- maksymalny poziom
dźwięku - LAmax - normatyw 115 dB;
- szczytowy poziom
dźwięku - LCpeak - normatyw 135 dB;
- kobiety w ciąży - LEx,8h - normatyw 65dB;
- młodociani - LEx,8h -
normatyw 80dB;
6. Aparatura pomiarowa
Do pomiarów hałasu używany następujących
przyrządów pomiarowych:
- całkujące mierniki poziomu dźwięku wg IEC 61672-1:
klasy
dokładności 1 (preferowane), parametry stosowania: wysokie częstotliwości i zakres
temperatur: od -10˚C do 50˚C, klasy
dokładności 2 - zakres temperatur: od 0˚C do 40˚C,
- indywidualne mierniki ekspozycji na dźwięk
(dozymetry) wg IEC 61252 – klasy dokładności
1 lub 2, parametry: zakres temperatur: od 0˚C do 40˚C, dolny zakres pomiarowy:
≤ 70 dB,
- kalibratory akustyczne klasy 1 wg IEC 60942.
Wymóg okresowego
wzorcowania (sprawdzania), jest obowiązkiem laboratorium badawczego, a
wykonywane przez akredytowane laboratorium wzorcujące. Mierniki poziomu dźwięku
i dozymetry hałasu, muszą być wzorcowane nie rzadziej niż co 2 lata, natomiast kalibratory
akustyczne 1 raz na rok.
7. Wybór metody pomiarowej
Analiza
warunków pracy jest pierwszym krokiem jaki należy podjąć przed przystąpieniem
do wykonywania pomiarów. Powinna
zapewniać wystarczający zbiór informacji dotyczących stanowiska pracy, na
którym wykonuje się pomiary, aby było możliwe zaplanowanie oraz wybór
odpowiedniej metody pomiarowej.
Metoda I - identyfikacja czynności przedziałów narażenia (task-based
measurement). Najbardziej efektywna dla przypadków, kiedy praca wykonywana na
badanym stanowisku pracy może być podzielona na wyraźne przedziały czasowe, w
których warunki akustyczne nie zmieniają się znacząco w czasie. Wymaga ona
dokładnej analizy warunków pracy oraz jest mniej pracochłonna
w porównaniu do innych metod w zakresie pomiarowym.
Metoda II - metoda stanowiskowa, jednorodne grupy (job-based measurement)
najbardziej efektywna dla przypadków kiedy typowe warunki pracy są trudne do
określenia, a dokładna analiza warunków, ze względów praktycznych, nie jest
możliwa. Znaczne obniżenie pracochłonności w zakresie pomiarowym można uzyskać
poprzez pogrupowanie podobnych pod względem akustycznym stanowisk pracy w
jednorodne grupy.
Metoda III - metoda dozymetryczna (full day measurement) najbardziej efektywna dla przypadków kiedy typowe warunki pracy (w tym np.
miejsce pracy), są trudne do określenia. Jest to najbardziej czasochłonna
metoda pomiarowa, jednakże wymaga najmniej wysiłku przy analizie warunków pracy.
8. Pomiary hałasu - wykonywanie
Pomiary
przeprowadza się na stanowisku pracy w miejscu, gdzie zwykle znajduje się głowa
pracownika, podczas jego nieobecności. Sytuacja
nieokreślona:
- dla osoby
stojącej – 1,55 ± 0,075 m od płaszczyzny, na której stoi pracownik,
- dla osoby
siedzącej – 0,80 ± 0,05 m.
Jeśli obecność pracownika w czasie pomiarów
jest niezbędna np. do obsługi maszyny, to mikrofon jest umieszczany w
odległości ok. 0,1 - 0,4 m od kanału ucha zewnętrznego, po stronie ucha
narażonego na wyższe poziomy dźwięku A.
9. Niepewność pomiarów hałasu
Pomiar
wielkości fizycznej bez oceny dokładności jest bezwartościowy, w tym celu
laboratorium badawcze musi określić niepewność pomiaru (błąd pomiaru). Dotyczy
to każdego pomiaru, występuje także przy największej staranności wykonywania
pomiaru i zależy od dokładności urządzenia pomiarowego. Głównymi źródłami
niepewności są:
- zmienność z
dnia na dzień warunków pracy i wykonywanych przez pracownika zadań, niepewność
próbkowania,
- przyrządy
pomiarowe i kalibracja,
- położenie
mikrofonu,
- hałas
pochodzący od nietypowych źródeł (rozmowy, grające radio, sygnały alarmowe lub
nietypowe zachowania pracownika).
10. Sprawozdanie z badań hałasu
Sprawozdanie z
przeprowadzonych badań powinno zawierać:
- ogólne informacje: nazwę
jednostki zlecającej pomiary, nazwę jednostki przeprowadzającej pomiary, cel
pomiarów, identyfikację stanowisk pracy, powołane normy,
- analizę warunków pracy: opis
analizy stanowisk pracy wraz z wykonywanymi na nich czynnościami, liczebność i
skład jednorodnych grup, wybór strategii pomiarowej,
- wykaz aparatury pomiarowej: rodzaj aparatury
wraz z klasą dokładności, konfigurację systemu pomiarowego, dane o wzorcowaniu,
wyniki kalibracji przed i po pomiarach,
- opis warunków
pomiarowych: wybór punktów pomiarowych, datę wykonania pomiarów, określenie
czasów wykonywanych przez pracownika czynności,
- wyniki
pomiarów wraz z podaniem niepewności: wyniki pomiarów LAeq,Te, LAmax,
LCpeak dla każdej czynności/stanowiska, poziomy ekspozycji LEX,8h
z zaokrągleniem do jednego miejsca po przecinku, całkowitą oraz
rozszerzoną niepewność pomiarową U.
Realizujemy pomiary na terenie takich miast jak: Radom, Końskie, Ostrowiec, Skarżysko, Kielce, Starachowice, Włoszczowa, Jędrzejów, Busko Zdrój, Mirzec, Chlewiska, Przysucha, Pionki oraz na całym terenie woj. świętokrzyskiego i mazowieckiego. Pomiar hałasu Ostrowiec, badania i pomiary hałasu Radom, Końskie.