Jak przygotować zakład do pomiarów czynników środowiska pracy cz. 1

2015-06-22

1. Podstawa prawna

Kodeks pracy z dnia 26 czerwca 1974 roku na podstawie art. 228 § 3.
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23.06.2014r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.

2. Wartości najwyższych dopuszczalnych natężeń

Najwyższe Dopuszczalne Natężenia (NDN) fizycznego czynnika szkodliwego dla zdrowia, ustalone jako wartość średnia natężenia, którego oddziaływanie na pracownika w ciągu 8-godzinnego dobowego i przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy, określonego w Kodeksie pracy, przez okres jego aktywności zawodowej nie powinno spowodować ujemnych zmian w jego stanie zdrowia oraz w stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń;Najwyższe Dopuszczalne Stężenie (NDS) – wartość średnia ważona stężenia, którego oddziaływanie na pracownika w ciągu 8-godzinnego dobowego i przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy, określonego w Kodeksie pracy, przez okres jego aktywności zawodowej nie powinno spowodować ujemnych zmian w jego stanie zdrowia oraz w stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń;

Najwyższe Dopuszczalne Stężenie Chwilowe (NDSCh) – wartość stężenia, które nie powinno spowodować ujemnych zmian w stanie zdrowia pracownika, jeżeli występuje w środowisku pracy nie dłużej niż 15 minut i nie częściej niż 2 razy w czasie zmiany roboczej, w odstępie czasu nie krótszym niż 1 godzina;

Najwyższe Dopuszczalne Stężenie Pułapowe (NDSP) – wartość stężenia, która ze względu na zagrożenie zdrowia lub życia pracownika nie może być w środowisku pracy przekroczona w żadnym momencie.

3. Czynniki uciążliwe w środowisku pracy

Czynniki uciążliwe w środowisku pracy - to czynniki, których oddziaływanie na pracownika może być przyczyną złego samopoczucie lub nadmiernego zmęczenia, które nie prowadzi jednak do trwałego pogorszenia stanu zdrowia.

Mogą one jednak prowadzić do dłuższej nieobecności pracownika z powodu choroby i obniżenia wydajności. Do głównych czynników o charakterze uciążliwym zaliczyć można następujące kategorie:

mikroklimat,
monotonia,
obciążenie psychiczne i statyczne,
oświetlenie,
wysiłek fizyczny.

4. Czynniki szkodliwe w środowisku pracy

Czynniki szkodliwe w środowisku pracy - to czynniki, których oddziaływanie na pracownika prowadzi lub może prowadzić do powstania choroby zawodowej lub innego schorzenia związanego z wykonywaną pracą.

Czynniki szkodliwe w środowisku pracy można podzielić na następujące kategorie:

czynniki fizyczne np. hałas, drgania,
czynniki chemiczne np. benzen, toluen , ksylen,
pyły np. pył drzewa twardego, pył węgla czy grafitu.

5. Jak znaleźć akredytowane laboratorium badawcze?

Polskie Centrum Akredytacji jest krajową jednostką akredytującą upoważnioną do akredytacji jednostek oceniających zgodność na podstawie ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności.

Co to jest akredytacja?

Zgodnie z normą PN-EN ISO/IEC 17000:2006 akredytacja jest to "atestacja przez stronę trzecią, dotycząca jednostki oceniającej zgodność, służąca formalnemu wykazaniu jej kompetencji do wykonywania określonych zadań w zakresie oceny zgodności".

Laboratorium badawczego szukamy na stronie Polskiego Centrum Akredytacji: https://www.pca.gov.pl/?page=karta_podmiotu&&id=AB%20896

6. Jak ustalić stanowiska pracy do pomiarów?

Ustalenie stanowisk pracy do pomiarów, należy wykonać na podstawie:

znajomości technologii i organizacji pracy,
zapisów rejestrze czynników szkodliwych,
wydanych decyzji przez organy kontrolne,
przeprowadzonej ocenie ryzyka zawodowego.

7. Kiedy możemy odstąpić od pomiarów?

Jeżeli wyniki dwóch ostatnich badań i pomiarów szkodliwych dla zdrowia czynników chemicznych lub pyłów wykonanych w odstępie co najmniej 2 lat, nie przekroczyły 0,1 wartości NDS.
Jeżeli wyniki dwóch ostatnich badań i pomiarów hałasu i drgań mechanicznych, wykonanych w odstępie co najmniej 2 lat, nie przekroczyły 0,2 wartości NDN.

8. Chronometraż pracy

Chronometraż powinien zawierać:

Identyfikację wykonywanych czynności.
Ustalenie czasów trwania poszczególnych czynności.
Wybór pracowników do badań.

Identyfikacja czynności

Czynności ustalamy podczas standardowej zmiany roboczej (nie bierzemy pod uwagę czynności sporadycznych).
Pytamy pracownika, jakie czynności wykonuje.
Otrzymane od pracowników informacje weryfikujemy u kierownika lub pracodawcy.
Pamiętajmy o pracach przygotowawczych (transport i prace porządkowe) oraz o przerwach socjalnych i fizjologicznych – nie narażających.

Czasy trwania czynności

Pytamy pracownika i przełożonego do otrzymanych wcześniej czynności o czasy ich trwania (PAMIĘTAJMY: przeciętny dzień pracy). Jeśli tego dnia nastąpiła np. awaria jednej z maszyn, a wpływa to w istotny sposób na pracę, to nie pomiary nie powinny się odbyć!
Jeśli czasy się różnią wyliczamy średnią otrzymaną od przełożonego i pracownika, a różnicę wpisujemy w chronometraż.
W wątpliwych przypadkach możemy użyć zegarka lub stopera.
Innym źródłem informacji są statystyki czasu pracy (przeważnie w każdej maszynie CNC).
Praca akordowa i stany magazynowe, są też miernikiem czasu wykonywanych czynności. Należy policzyć ile trwa jeden cykl produkcyjny i pomnożyć przez ilość wykonanych elementów.
W przypadku pojazdów możemy wziąć pod uwagę ilość przejechanych kilometrów, wskazania tachografu lub motogodzin.

Wybór pracowników do badań

W praktyce mogą być stosowane 2 sposoby postępowania (PN-Z-04008-7:2002+Az-1:2004):

Pomiar najgorszego przypadku – stosujemy, gdy nie spodziewamy się wysokich stężeń i natężeń czynników szkodliwych (w przypadku przekroczeń NDN i NDS niekorzystne dla pracodawcy).
Losowy wybór pracowników z grupy jednorodnego narażenia:

ocenę wszystkich pracowników w grupie do 6 osób (te same lub podobne czynności),
min. 6 osób, a optymalnie 2 pierwiastki n, gdzie n to liczba pracowników w grupie większej od 6.

Wróć do aktualności

Jak przygotować zakład do pomiarów czynników środowiska pracy cz. 1

Terminarz szkoleń